سفر به استان قزوین

مینو کهن‌شهر ایران با هزار و ۲۰۰ اثر تاریخی ثبت‌شده، دیدنی‌ترین جاذبه‌های منحصربه‌فرد گردشگری طبیعی و تاریخی ایران را در خود جای داده است.

طبیعت چهارگانه از کویر بوئین‌زهرا تا ییلاق‌های سردسیر کوهین و از بهار الموت تا تابستان گس تاکستان در کنار جاذبه‌های طبیعی متعدد موجب شده است تا هر بیننده‌ای بخش عظیمی از تاریخ و تمدن ایران بزرگ را در سازه‌ها و بناهای عظیم این کهن‌شهر با حیرت به تماشا بنشیند. استان قزوین به موزه‌ای از تاریخ و طبیعت و فرهنگ ایران مشهور است.

کافی است قبل از رسیدن به مقصدهای گردشگری دائمی کشور که برای تهرانی‌ها و البرزنشینان تنها خاطره ترافیک‌های سنگین را در ذهن تداعی می‌کند، بخواهید برای یک سفر نزدیک، بدون استرس و اضطراب شهرهای بزرگ، راهی اتوبان قزوین – تهران شوید.

آبیک؛ دروازه قزوین

اگر از تهران راهی قزوین هستید، ابتدا باید از استان البرز بگذرید و به این استان برسید. نخستین شهر این استان که شما در این مسیر از آن خواهید گذشت، آبیک است.

روستای زرگر، مقبره رئیس‌المجاهدین، روستای زرجه بستان و روستای زیاران از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی و گردشگری آبیک است.

 روستایی که مردمش رمانو تکلم می‌کنند

روستای زرگر می‌تواند نخستین مقصد گردشگری‌تان با استان قزوین باشد. این روستا در ۱۷ کیلومتری آبیک قرار دارد و جزو بخش بشاریات این شهرستان است. شغل بیشتر مردم روستا کشاورزی و دامداری است و اکثر جوانان این روستا تحصیلات عالی دارند.

فاصله این روستا تا تهران کمتر از ۱۰۰ کیلومتر است. مردم زرگر یک راز دارند. آن هم مربوط به زبان تکلمشان است. آنها به زبان «رومانو» یا رومانیایی حرف می‌زنند. زرگری‌ها خودشان هم دقیقا نمی‌دانند متعلق به کجای جهان هستند و چه شد که به ایران آمدند.

بافت عجیب و غریب روستا هم می‌تواند برایتان جذاب باشد. اگر مهمان آنها باشید در بدو ورود برایتان «آیرانه سی» می‌آورند. آیرانه سی یعنی دوغ آن هم دوغی خنک‌شده با تکه‌های یخ و پُر از کره.

در زرگر تاکنون طلاقی ثبت نشده و مردان و زنان روستا حتی بعد از فوت همسرشان زوجی اختیار نمی‌کنند.

 روستای شکرناب

 روستای شکرناب هم ۱۵ کیلومتر با آزادراه تهران – قزوین فاصله دارد که رفتن به این روستا از طریق جاده انجیلاق امکان‌پذیر است. خروجی این روستا ۳ کیلومتر پایین‌تر از شهرک صنعتی کاسپین واقع شده است. در ادامه مسیر هم می‌توان به آرامگاه میرزا حسن شیخ‌الاسلام رئیس‌المجاهدین رسید. آرامگاهی که اندکی قبل‌تر از روستای خصار خروان در سمت چپ جاده واقع است. او از فاتحان تهران در دوره مشروطه و از دوستان عارف قزوینی بود. مسیر دسترسی به این آرامگاه که در ۴ کیلومتری اتوبان قرار دارد، از اتوبان هم امکان‌پذیر است، ولی مسیر اصلی آن از طریق جاده قدیم امکان‌پذیر است که در سمت چپ جاده قرار دارد.

پس از دیدن این مکان‌ها می‌توان در شهرهای نزدیک این مکان‌ها که شامل آبیک و به‌خصوص خود شهر قزوین که دارای امکانات بسیار مناسبی است، اقامت کرد.

راهپیمایی در بام سنگی قزوین

در روستای نیاق از توابع قزوین صخره‌ای نسبتاً مرتفع قرار دارد که در دل این صخره حفره‌های بزرگ ایجاد شده است. این روستا در ۱۷ کیلومتری شمال قزوین است؛ روستایی کوهستانی که برای رسیدن به آن باید وارد مسیر اتوبان قزوین- زنجان شوید. در سمت غربی این روستا کوهی سنگی به چشم می‌خورد که به سمت شرق امتداد پیدا کرده و نیم‌طاق طبیعی زیبایی به وجود آورده است. این دیواره به بلندای ۱۰ متر جذابیت خاصی به این منطقه داده است.

در زیر دیواره نسبتا بلند بالای کوه که به سمت شرق امتداد دارد، سطح سنگی وسیعی قرار دارد که می‌توانید از فراز آن چشم‌اندازهای زیبایی از روستای نیاق و اطراف را به تماشا بنشینید. در داخل حفره‌های طبیعی حوض مستطیلی ۴ در ۲ متر ایجاد شده که به خاطر این‌که در داخل آن شن و ماسه ریخته شده، عمق آن را نمی‌توان تشخیص داد. این حوض‌ها در زمان بارندگی مملو از آب باران می‌شوند و زیبایی خارق‌العاده‌ای به این منطقه می‌دهند. بر روی سطح کوه هم حفره‌های کوچک و بزرگی هستند که به نظر می‌آید برای ذخیره علوفه و گندم مورد استفاده قرار می‌گرفتند. بر فراز ایوان سنگی آثار زندگی گذشتگان مثل سفال‌های شکسته به‌وضوح دیده می‌شود.

ایوان سنگی یکی از آن جاذبه‌هایی است که داستان‌های زیادی درباره آن گفته می‌شود و شاید همین افسانه‌ها و داستان‌هاست که اینجا را به جاذبه‌ای معروف تبدیل کرده است. به عقیده عده‌ای از ساکنان روزگاری قصری باشکوه بر روی این کوه وجود داشت که امروز فقط تکه‌های سفالی از آن به جای مانده است. عده‌ای هم آثار کشف‌شده را مربوط به دوره هخامنشی می‌دانند. هنگامی که از روبه‌رو به این کوه نگاه می‌کنید، حفره‌های زیادی را روی آن می‌بینید که به نظر می‌آید صورتک‌های اجنه و ارواح هستند. شاید برای همین هست که اینجا به دیوان دیو هم معروف شده است. حتی بعضی از افسانه‌ها پا را فراتر گذاشته و می‌گویند اجنه و دیوها در هنگام شب و تاریکی هوا به داخل حفره‌ها برمی‌گردند. در زمانی که باد می‌وزد، عبور باد از حفره‌های روی صخره صداهایی خوفناک را به وجود می‌آورد که شاید یکی از دلایل نسبت دادن این نقطه به اجنه و ارواح هم همین نکته باشد.

اگر قصد دارید از بخش دامنه جنوبی به بالای ایوان بروید، خوب است بدانید که پیمودن این مسیر کمی سخت است. برای صعود به بخش‌های بالایی و رفتن به داخل ایوان بهتر است از بخش دامنه شمالی استفاده کنید، چون اینجا شیب کمتری دارد. بهترین زمان بازدید از این جاذبه فصل بهار است. چون آب و هوای خوب و چشم‌اندازهای طبیعی عالی باعث می‌شود که سفری لذت‌بخش و به‌یادماندنی را تجربه کنید. در بازدید از این جاذبه می‌توانید شب را در این روستا بگذرانید. همه نوع امکانات در حد روستایی در این منطقه وجود دارد که اقامت راحتی را برایتان به ارمغان می‌آورد. از آنجا که آب و هوای این روستای کوهستانی کمی سرد است، حتما لباس گرم به همراه داشته باشید.

پیش به‌سوی الموت و سرزمین قلعه‌های اسرارآمیز

اگر اهل هیجان هستید و در کنار تاریخ به طبیعت و گوناگونی فرهنگی سرزمینتان افتخار می‌کنید، حتما بعد از عوارضی قزوین، تابلو جاده الموت را که دیدید خود و خانواده‌تان را میهمان یک سفر پر از هیجان کنید.

الموت سرزمین اسرارآمیزی است که در استان قزوین قرار دارد. در این منطقه شما می‌توانید با قلعه‌هایی روبه‌رو شوید که هر یک از آنها صندوقچه‌ای از اسرارآمیزترین روایت‌های تاریخ ایران هستند. بی‌شک در مسیر الموت شما می‌توانید با چندین چند جاذبه گردشگری روبه‌رو شوید که در میان اینها قلعه حسن صبا در روستای گازرخان و دریاچه اوان از همه آنها سرآمدتر است.

قلعه حسن صباح در گازرخان

برای دستیابی به قلعه حسن صباح پس از طی مسافت تقریبی ۴۰ کیلومتر، به رجایی‌دشت می‌رسید، سپس با طی مسافت تقریبی ۵۰ کیلومتر و گذشتن از روستاهای دیکین، معلم کلایه و شهرک به اشترخان خواهید رسید. بلافاصله بعد از عبور از روستای اشترخان وارد مسیر فرعی سمت چپ می‌شوید و با طی مسافت تقریبی ۹ کیلومتر به روستای گازرخان می‌رسید. قلعه در مجاورت این روستا واقع شده است. شما در این نقطه می‌توانید اسرارآمیزترین قلعه ایران را تماشا کنید. زمان دسترسی از قزوین به این منطقه ۲ ساعت و ۳۰ دقیقه است.

دریاچه اوان

اما در ادامه گردشگری در الموت می‌توانید دریاچه اوان را انتخاب کنید. مسیر دسترسی به این جاذبه طبیعی هم از معلم کلایه می‌گذرد.

شما برای رفتن به اوان باید ابتدا معلم کلایه را رد کنید تا به خروجی دریاچه اوان برسید. از سر جاده تا دریاچه هم حدود ۲۰ دقیقه راه است.

پشت سر گذاشتن مسیری پرپیچ و خم در دل کوهستان به دیدار از دریاچه زیبای اوان می‌ارزد و خستگی راه را از تن بیرون می‌کند. دریاچه اوان که بزرگ‌ترین دریاچه طبیعی آب شیرین قزوین است، با چشم‌انداز زیبای خود به‌ویژه در فصل بهار محل مناسبی برای گذران اوقات فراغت گردشگران است. در سفر به اوان می‌توانید از تفریحاتی نظیر ماهیگیری، قایق‌سواری و شنا لذت ببرید. آب دریاچه اوان از چشمه‌های درون‌جوش دریاچه تامین می‌شود. چشم‌انداز این دریاچه با درختان دست‌کاشت و گیاهان رسته در بیرون و درون آن، بی‌نهایت لطیف و ساده است.

پیشنهادهایی برای الموت‌گردی

حالا که شما به الموت آمده‌اید می‌توانید در برنامه‌های روستاگردی خود از روستاهای آکوجان، آتان، اندج، اویرک، هیر و ویار دیدن کنید.

قلعه حسن صباح

 قلعه الموت یکی از این دیدنی‌های تاریخ ایران است که نام آن با فرقه اسماعیلیه پیوند خورده است. گفته می‌شود که در دوران گذشته از این قلعه به عنوان زندان استفاده می‌شده است، اما طبق تحقیقاتی که شده مشخص شده که الموت در گذشته فقط زندان نبوده است، بلکه در آن افرادی هم زندگی می‌کرده‌اند، افرادی نه از طبقه مردم عادی، بلکه افرادی که جایگاه اجتماعی خاصی داشته‌اند.

قلعه الموت دژی تاریخی واقع در شمال شرقی روستای گازرخان در بلندای صخره‌ای مرتفع به ارتفاع ۲۱۶۳ متری است. طبق روایاتی در سال ۴۸۶ هجری شخصی به نام حسن صباح این قلعه را تصرف می‌کند و به همین دلیل الموت را به نام دژ حسن صباح هم می‌شناسند.

به طور کلی قلعه الموت ۲ بخش قلعه بالا و قلعه پایین دارد که در هر بخشی عرضی متفاوت از بخش دیگر دارد و دلیل آن هم وضعیت قرارگیری آن روی صخره است. در ساخت این قلعه از سنگ، ملات گچ، آجر، کاشی و حتی در بخش‌هایی از سفال استفاده شده است.

 در اطراف این قلعه صخره‌های قرمزرنگی وجود دارد و منظره‌ای که از این قلعه به پرتگاه‌های اطراف وجود دارد واقعا دیدنی است. همان‌طور که گفته شد، در این قلعه افراد خاصی زندگی می‌کرده‌اند و به همین دلیل طبیعتا نیاز به دسترسی به آب داشته‌اند و به همین دلیل در این قلعه آب‌انبارهایی ساخته شده است که به هنرمندانه‌ترین شکل ممکن طراحی شده است. در دل سنگ و صخره‌ها هم آبراه‌هایی کنده شده است که آب را داخل این آب‌انبارها جاری می‌کرده است. آب را از چشمه‌ای به نام کلدر به این قلعه مستحکم می‌رسانده‌اند.

 علاوه بر این در طول مسیر استراحتگاه‌ها و محل‌هایی برای پذیرایی هم وجود دارد که در صورت تمایل می‌توان در آنها مدتی را سپری کرد.

در روستای گازرخان چند اقامتگاه بوم‌گردی وجود دارد که میزبان مسافران نوروزی خواهد بود.

قزوین؛ مینیاتوری از معماری

قزوین، پایتخت ایران در زمان حکومت صفوی به ‌دلیل داشتن موزه‌ها، کلیساها، بازارهای قدیمی و بناها و آثار تاریخی متعدد و زیبا یکی از شگفت‌انگیزترین نقاط گردشگری ایران به شمار می‌رود. دیدنی‌های قزوین آن‌قدر زیاد است که در طول تاریخ لقب‌های زیادی ازجمله دروازه‌ بهشت، باغ‌شهر و دارالسلطنه را با خود به‌ همراه داشته است. صفویان قبل از ساخت هر بنایی در اصفهان مینیاتوری از آن را در قزوین بنا می‌کردند تا هر نام آشنایی که شما از اصفهان در ذهن دارید در قزوین بیابید.

اگرچه تپه‌های باستانی موجود نشان از حدود ۱۰ هزار سال قدمت یکجانشینی در این منطقه دارند، اما در مورد بنای اولیه خودِ شهر، بسیاری از تاریخ‌نگارها بر این باورند که شاپور بزرگ، دهمین پادشاه ساسانی، حدود ۱۷۰۰ سال پیش شهر قزوین را با نام کِشوین پایه‌گذاری کرد.

قزوین از ایام قدیم، به‌ خاطر قرار گرفتن در مسیر جاده‌ ابریشم، نقش مهمی در مراوده‌های تجاری و لشکرکشی‌های نظامی بین اقوام و کشورهای مختلف داشته است. امروزه هم به‌عنوان استانی که در مسیر ارتباطی استان‌های شمالی و غربی کشور واقع شده، نقش مهمی در پیوند آنها با سایر نقاط کشور ایفا می‌کند.

هرچند انتخاب و معرفی تعداد مشخصی از مکان‌های دیدنی قزوین کار دشواری است، اما می‌توان به بخش‌هایی از آن اشاره کرد که بیشتر این بناها با کمتر از ۲۰ دقیقه پیاده‌روی یا درشکه‌سواری در شهر امکان‌پذیر خواهد بود.

مجموعه باغ صفوی

مجموعه‌ باغ صفوی یا دولت‌خانه‌ صفوی از چندین بنای تاریخی تشکیل شده است، ازجمله سردر عالی‌قاپو، عمارت نادری، عمارت پهلوی، عمارت قاجاری، گراندهتل، کاخ چهلستون و چندین جاذبه تاریخی و فرهنگی دیگر. در روزهای مختلف سال، نمایشگاه‌های دائمی و فصلی هم در قسمت‌های مختلف این مجموعه برگزار می‌شوند.

این مجموعه که در فهرست آثار ملی کشورمان هم به ثبت رسیده، متشکل از بناهای مختلفی مربوط به دوره صفویه، دوره‌ قاجار و دوره‌ پهلوی است. با این حساب می‌توان تاریخ حدود ۵۰۰ سال گذشته ایران را در این مجموعه یک‌جا تماشا کرد.

مجموعه‌ باغ صفوی بین خیابان پیغمبریه، خیابان هلال‌احمر و سبزه‌میدان محصور شده و درِ ورودی اصلی آن هم در خیابان سپه است. بهترین مسیر برای تماشای این مجموعه، این است که خود را به خیابان سپه برسانید، از سردر عالی قاپو وارد شده، بناها و دیدنی‌های آن را یکی‌یکی تماشا کرده و گردش خود را در کاخ چهلستون به پایان برسانید.

اگر آن‌قدر فرصتتان کم است که نمی‌توانید از همه‌ مکان‌های دیدنی قزوین بازدید کنید، اگر فقط چند ساعت را در این شهر می‌گذرانید، یا به هر دلیلی، فقط به یکی از مکان‌های دیدنی قزوین می‌توانید سر بزنید، پیشنهاد می‌کنم به‌سراغ این مجموعه بروید.

سپه؛ نخستین خیابان ایران

 اگر می‌خواهید فقط یکی از مکان‌های دیدنی قزوین را ببینید، به دولتخانه‌ صفوی بروید، اما مگر می‌شود به قزوین و دولتخانه‌ صفوی رفت و سری به اولین خیابان ایران نزد.

این مسیر متفاوت شهری، در دوره صفوی و به‌ دستور شاه طهماسب طراحی و ساخته شد. بعدها در دوره‌ هر حکومتی، بخشی به این مسیر اضافه یا از آن کم شد، تا این‌که به خیابان سپه امروزی رسید. صدالبته که حال‌وهوای خیابانی که در دوره‌ پایتختی قزوین ساخته شده با حال‌وهوای امروز آن متفاوت است، اما باز هم نمی‌توان از کنار آن به‌سادگی گذشت.

خیابان سپه پس از انقلاب اسلامی به ‌نام خیابان شهدا نام‌گذاری شد، اما میان قزوینی‌ها همچنان به‌ نام خیابان سپه شناخته می‌شود. این خیابان از یک‌سو به سردر عالی‌قاپو می‌رسد که ورودی دولتخانه‌ صفوی است و از سوی دیگر به چهارراه سپه ختم می‌شود.

مسجد جامع قزوین و بازارچه‌ میوه و تره‌بار، از مکان‌های دیدنی قزوین هستند که هنگام قدم ‌زدن در نخستین خیابان ایران می‌توانید سری هم به آنها بزنید.

راسته‌ وزیر در سرای سعدالسلطنه

بازار سنتی قزوین یکی از زیباترین بازارهای سرپوشیده ایران و یکی از جاذبه‌های گردشگری قزوین است که قدمتی هزارساله دارد. این بازار در دوره صفوی و بعدها در دوره قاجار شکل جدیدی به خود گرفت و سراها و بناهای دیگری به آن اضافه شد که امروزه جزو آثار تاریخی این شهر محسوب می‌شوند.

سرای سعدالسلطنه، سرای حاج‌رضا، سرای رضوی، سرای وزیر و مسجدالنبی از معروف‌ترین فضاهای موجود در این بازار هستند. در کنار اینها، تیمچه‌ها و راسته‌های دیگری هم وجود دارند که قدم‌زدن در آنها، گاهی شما را به دوره صفوی می‌برند، گاهی به دوره قاجار و گاهی نیز میان هیاهوی زندگی امروزی رها می‌کنند. در راسته‌ای مبهوت زیبایی فرش‌هایی می‌شوید که از دیوار حجره‌ها آویزان شده‌اند، در راسته دیگر تنوع ظروف مسی را به تماشا می‌نشینید و مردمی را می‌بینید که مشغول خرید میوه‌های رنگارنگ و سبزی‌های تازه هستند.

بعضی از مکان‌های دیدنی بازار قزوین طی چند سال گذشته مرمت و بازسازی شده‌اند و همین امر باعث شده تماشایی‌تر از قبل هم باشند. سرای سعدالسلطنه که بزرگ‌ترین کاروانسرای سرپوشیده ایران محسوب می‌شود، از همین فضاهای بازسازی‌شده است. این کاروانسرا که پیش از انقلاب اسلامی در فهرست آثار ملی ثبت شد، مشتمل بر فضاها و بناها و حجره‌های دیدنی زیادی است. شاید فقط بازدید از همین کاروانسرا برای کسانی که به تاریخ و فرهنگ ایران علاقه‌مند هستند، نصف روز زمان نیاز داشته باشد.

اگر اهل امتحان کردن خوردنی‌های محلی هستید، باید بدانید کافه‌ها و رستوران‌های زیادی در گوشه‌وکنار این کاروانسرا آماده پذیرایی از شما هستند.

بازار قزوین ورودی‌های زیادی دارد. اگر سبزه‌میدان (میدان مرکزی شهر) را مبدا قرار دهید، می‌توانید خیابان امام خمینی(ره) را به سمت پایین پیاده‌روی کنید و از یکی از چندین ورودی که در سمت چپ واقع شده‌اند، وارد یکی از راسته‌های بازار شوید. اگر هم قصد دارید با خودروی شخصی به بازار بروید، بهتر است در خیابان کوروش (شهید انصاری) سراغ پارکینگ‌های بازار را بگیرید و بعد به بازار بروید.

امامزاده حسین(ع)

اگر گشت و گذارتان در حوالی بازار قزوین ادامه پیدا کرد، سری هم به امامزاده حسین(ع) بزنید. ایشان فرزند امام هشتم شیعیان، حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) هستند که در ۳ سالگی بعد از هجرت امام به ایران در مسیر به دلیل بیماری از دنیا می‌روند. این زیارتگاه از قرن سوم هجری به بعد، همواره پذیرای زائران و از همان زمان، آرامگاه بسیاری از دانشمندان و بزرگان این شهر بوده است.

قزوین شهر آب‌انبارها

قزوین زمانی بیش از ۱۰۰ آب‌انبار داشته است، به همین علت آن را شهر آب‌انبارها نامیده‌اند. وجود این همه آب‌انبار به این خاطر است که این شهر از روزگار قدیم کم‌آب بوده و افراد خیّر و ثروتمند شهر، این آب‌انبارها را طی صدها سال گذشته و در دوره‌های مختلف، برای استفاده مردم بنا کرده‌اند.

آب‌انبار سردار بزرگ که بزرگ‌ترین آب‌انبار تک‌گنبدی ایران است، آب‌انبار سردار کوچک، آب‌انبار آقا، آب‌انبار زنانه بازار، آب‌انبار مسجد جامع، آب‌انبار حاج کاظم و آب‌انبار حکیم، آب‌انبار حاج ابراهیم و آب‌انبار ملاوردیخانی از معروف‌ترین آب‌انبارهای این شهر هستند. بیشتر آنها در بافت قدیمی و مرکزی شهر واقع شده‌اند و اگر برنامه‌ریزی خوبی داشته باشید، می‌توانید هنگام بازدید از بازار و خیابان سپه به تعدادی از آنها سری بزنید.

خانه‌ها و بناهای تاریخی

قزوین پر است از خانه‌ها و بناهای تاریخی که هرکدامشان نه فقط داستان یک خاندان که داستان یک دوره‌ تاریخی پر فراز و نشیب را در دل خود جای داده‌اند. معماری اصیل ایرانی، استفاده از سازه‌های متناسب با اقلیم این منطقه و هنر دست هنرمندان این مرزوبوم، این خانه‌ها را در زمره آثار دیدنی قزوین قرار داده‌اند.

خانه‌ بهروزی، خانه‌ یزدی، خانه‌ امام‌جمعه شهیدی، خانه‌ رئوفی، خانه‌ خطیبی، خانه‌ بهشتی، خانه‌ اسدی، خانه‌ مرتضوی، خانه‌ داعی، خانه‌ فرهنگ امیرکبیر، عمارت شهرداری، عمارت باغ سپه‌دار و حسینیه امینی‌ها از معروف‌ترین این خانه‌ها هستند که گردشگران زیادی را از جای‌جای ایران و جهان به قزوین می‌کشانند.

قزوین بیش از ۱۰۰ خانه تاریخی دارد که بیشتر آنها متعلق به دوره قاجار هستند، با این حال می‌توان نشانه‌هایی از دوره صفوی و البته دوره پهلوی اول هم میان آنها یافت. بیشتر این خانه‌ها قابل ‌بازدید هستند، برخی به ادارات دولتی تبدیل شده‌اند و برخی هم هنوز در دست مالک است و اجازه بازدید عمومی ندارد.

گنبدهای فیروزه‌ای

با وجود آرامگاه امامزاده حسین(ع) که درباره‌اش گفتیم، همچنین بقعه‌ چهار انبیا و امامزاده‌های دیگر، همچنین اماکن متبرکه و مذهبی فراوان، قزوین را چهارمین حرم اهل بیت(ع) در ایران می‌دانند. قزوین که از دیرباز جزو شهرهای مذهبی ایران بوده، مساجدی هم از دوره‌های مختلف تاریخی در خود جای داده است.

مسجد جامع

مسجد جامع قزوین در خیابان سپه که از کهن‌ترین مساجد جامع قزوین است و بنای آن بر آتشکده‌های دوره‌ ساسانیان قرار گرفته، مسجدالنبی در محدوده بازار، سنجیده مسجد که متعلق به دوره‌ سلجوقی است، مسجد و مدرسه سردار و مدرسه صالحیه نمونه‌هایی از ده‌ها مسجد تاریخی قزوین هستند. بیشتر مساجد تاریخی در محدوده مرکز شهر واقع شده‌اند و با یک پیاده‌روی چندساعته، می‌توانید آنها را ببینید.

دیدن کلیساهای قزوین را از دست ندهید

قزوین کلیساهای تاریخی هم دارد که برخی از آنها هنوز هم محل عبادت ارامنه هستند. از کلیساهای قزوین می‌توان به کلیسای کانتور، کلیسای رفیع و کلیسای هریپسیمه مقدس اشاره کرد.

در این میان کلیسای کانتور که یادگار زمان حضور روس‌ها طی سال‌های جنگ جهانی دوم در قزوین است، هرروزه میزبان گردشگران فراوانی است. در حیاط این کلیسا که از کوچک‌ترین کلیساهای جهان محسوب می‌شود، می‌توانید از مقبره جان‌باختگان روس هم بازدید کنید.

شهر ۹ دروازه

قزوین در گذشته ۹ دروازه داشته و امروزه از این تعداد فقط ۲ دروازه باقی مانده‌ است؛ دروازه‌ تهران قدیم و دروازه‌ درب‌کوشک. هر دوی این دروازه‌ها متعلق به دوره‌ قاجار بوده‌اند و در فهرست آثار ملی هم ثبت شده‌اند. دروازه تهران قدیم در نزدیکی ترمینال قزوین واقع شده و درب ‌کوشک هم در انتهای خیابان نادری شمالی قرار دارد که از مکان‌های دیدنی قزوین هستند.

حمام‌های تاریخی قزوین، تلفیق هنر معماری با فرهنگ

داستان حمام‌ها یا گرمابه‌های عمومی در ایران به دوره باستان می‌رسد. قزوین هم حمام‌های معروفی دارد که البته قدمت آنها عموما به دوره‌ صفوی بازمی‌گردد. حمام قجر، حمام بلور و حمام صفا از معروف‌ترین حمام‌های باقی‌مانده هستند.

در این میان، حمام قجر را به موزه مردم‌شناسی تبدیل کرده‌اند. اگر سری به این حمام بزنید، علاوه بر تماشای معماری و گوشه‌وکنار آن، می‌توانید اطلاعات زیادی از اقوام و فرهنگ‌های مختلف که در طول تاریخ در قزوین زندگی و رشد کرده‌اند هم به دست بیاورید.

حمام یا موزه‌ مردم‌شناسی قجر در یکی از خیابان‌های قدیمی قزوین به نام خیابان عبید زاکانی واقع شده و با بازار قزوین چند دقیقه بیشتر فاصله ندارد. اگر با خودروی شخصی قزوین‌گردی می‌کنید، می‌توانید از پارکینگی که در نزدیکی موزه است، استفاده کنید.

پارک ملاخلیلا

پارک ملاخلیلا در مساحتی حدود ۶ هکتار اواسط سال ۱۳۹۴ افتتاح شد. این پارک در دل باغستانی سنتی در جنوب شهر قزوین قرار دارد و دارای چند صد سال قدمت است. این مکان طی چند سال گذشته به یکی از مهم‌ترین مکان‌های دیدنی قزوین تبدیل شده است.

پارک ملاخلیلا که با الهام از معماری دهه‌ ۳۰ ساخته شده، امکانات فراوان تفریحی، اقامتی، فرهنگی و تجاری دارد و گردشگران می‌توانند ضمن تنفس هوای پاک با تماشای درخت‌های کهنسال، پرندگان زیبا و آبگیرهای مصنوعی این پارک فوق‌العاده، حس قدم‌زدن در کوچه‌باغ‌های قدیمی ایران را تجربه کنند.

اگر از سمت همدان به قزوین می‌آیید، پارک را که درست در ورودی شهر واقع شده می‌توانید ببینید، در غیر این صورت برای رفتن به آنجا باید به بلوار جمهوری اسلامی بروید. پارک ملاخلیلا روبه‌روی میدان میوه و تره‌بار قزوین قرار دارد و دارای پارکینگ بزرگی است.

پارک جنگلی باراجین

باراجین نام منطقه‌ای در شمال قزوین است که از ابتدای اتوبان قزوین-زنجان شروع می‌شود و تا دامنه مرکزی البرز ادامه پیدا می‌کند. این منطقه از دیرباز تفرجگاه قزوینی‌ها بوده است و به دلیل قرار گرفتن در ارتفاعات، هوای خنک‌تری نسبت به قزوین دارد. در این منطقه می‌توانید به دیدن برج‌های باراجین بروید و از زیبایی‌های رود «ارنزک» که در ارتفاعات جاری است، لذت ببرید.

در باراجین نه نگران محل اقامت ارزان باشید نه جایی برای صرف غذا و سایر امکانات. همه چیز در بدو ورود به این منطقه گردشگری بکر، در مجموعه بزرگی تحت عنوان تالار شهر به بهترین شکل در دسترس شماست.

پارک جنگلی باراجین هم محل مناسبی برای گذران اوقات فراغت و لذت بردن از هوای مطبوع و کوهپایه‌ای است. این منطقه خوش آب‌وهوا از امکاناتی همچون زمین چمن، پیست دوچرخه و موتورسواری، شهربازی و کمپ‌های اقامتی و ییلاقی با قیمت‌های مناسب برای مسافران برخوردار است.

دهکده طبیعت یکی از مهم‌ترین زیست‌بوم‌های کشور است که در پارک جنگلی باراجین قرار دارد. در دهکده انواع حیوانات و گونه‌های مختلف نگهداری می‌شوند که برخی از آنها در نوع خود بی‌نظیرند. این دهکده زیستگاه پرندگان شکاری از جمله عقاب، شاهین و انواع شب‌پروازها، زیستگاه پرندگان تزئینی شامل انواع گونه‌های خشکی و آبی از جمله طاووس، قرقاول، طوطی، فلامینگو، پلیکان، مرغابی و شترمرغ، زیستگاه نشخوارکنندگان کوهی شامل مارال، قوچ، میش، کل و بز، زیستگاه خزندگان شامل انواع گونه‌های مختلف ایرانی و خارجی مانند مار، تمساح و بزمجه، مزرعه آموزشی شامل محل نگهداری حیواناتی مانند گاو، گاومیش، بز، اسب و شتر، سالن آکواریوم محل نگهداری گونه‌های مختلف آبزیان از جمله ماهی‌های آب‌های خلیج‌فارس، زیستگاه گرگ‌ها، روباه‌ها، شیرها، میمون‌ها و خرس‌هاست.

هنگام بازدید حتما سراغ «نادررضا نوری» بنیانگذار دهکده طبیعت بروید و دقایقی شاهد رفتارهای عجیب حیوانات دهکده که با او خو گرفته‌اند، باشید. قطعا این بهترین خاطره شما بعد از دیدن دهکده خواهد بود. این دهکده هر چند در فهرست مراکز نگهداری از حیات وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست، تحت عنوان «باغ وحش قزوین» گنجانده شده اما با سایر باغ‌وحش‌ها و در کل با تعریف باغ‌وحش متفاوت است.

در اینجا شما می‌توانید شاهد بازی سگ‌ها با بزرگ‌ترین گربه‌سان جهان، حتی گراز با گاو باشید. تمساح‌سواری لاک‌پشت‌ها را هم می‌توانید ببینید.

قزوین، شهر شیرینی‌

قزوین نیز مانند دیگر شهرهای ایران پر است از شیرینی‌های خوشمزه و صنایع‌دستی رنگارنگ و زیبا که از هیچ کدامشان نمی‌توان گذشت و باید با دقت و حوصله همه را دید و سپس خرید کرد. عطر و بوی شیرینی‌های سنتی قزوین، همه گردشگران را به سمت خود می‌کشاند و آنقدر این عطر و طعم جذاب است که معرفی سوغات این شهر را با شیرینی‌های معروفش باید آغاز کرد.

شیرینی پادرازی، باقلوای ‌پیچ، باقلوای‌ لوزی، نان نازک (نازک پسته‌ای)، نان چرخی، نان نخودی (شیرینی نخودی)، نان برنجی (شیرنی برنجی)، شیرینی اتابکی (شیرینی ولیعهدی) و نان قندی (شیرینی قندی) از شیرینی‌های خوشمزه قزوین هستند.

یله‌گنبد قزوین و چشمه کم‌نظیر آب‌گرم

اگه هوای آب‌تنی در آب‌گرم و خنکای بهار را در سر دارید به روستای یله‌گنبد بروید؛ روستایی از توابع بخش کوهین در شهرستان قزوین که یکی از بکرترین جاذبه‌های گردشگری محسوب می‌شود. در یله‌گنبد علاوه بر چشمه آب گرم، محصور طبیعت کم‌نظیر و البته سخاوت اهالی روستا خواهید شد. مسیر دسترسی به آبگرم، زیبایی و طبیعت دست‌نخورده‌ای دارد و در کف دره‌ای که از آن رودخانه کوچکی عبور می‌کند و به رودخانه شاهرود می‌ریزد، واقع شده است. آب چشمه معدنی یله‌گنبد جزو آب‌های معدنی بی‌کربنات کلسیم و گازدار و بسیار گرم است. استحمام در این آب به دلیل وجود گاز کربنیک، تسکین‌دهنده و ضد درد است و در گردشگری درمانی اهمیت ویژه‌ای دارد. هرچند آب‌گرم یله‌گنبد از امکانات رفاهی و اقامتی بی‌بهره و راه دسترسی به آن سخت و کوهستانی است ولی ساکنان روستا میزبان‌ خوبی برای مسافران هستند.

بافت سنتی، صنایع دستی و طبیعت منطقه از جاذبه‌های دیگر روستا هستند. درختان فراوان در حواشی رودخانه یله‌گنبد، فضایی سرشار از طراوت و زیبایی به آن داده و کوه‌های مرتفع، صخره‌های ستبر و دره‌های عمیق اطراف روستا، جلوه‌ای خاص و بدیع به وجود آورده است. بهترین زمان برای بازدید از جاذبه‌های طبیعی این استان فصول بهار، تابستان و پاییز است.

طارم، هندوستان ایران

اگر خواستید از قزوین به سمت استان‌های شمالی بروید، حتما شبی را در بهشت باغ‌های طارم سر کنید. کمتر کسی از وجود غار در این منطقه خبر دارد که با دو و نیم میلیون سال قدمت، میزبان انسان‌های اولیه و تمدن‌های ماقبل تاریخی بوده‌ است.

طارم به منطقه وسیعی اطلاق می‌شود که در میان سه استان قزوین، زنجان و گیلان محصور است، با این حال بخش زیادی از منطقه وسیع طارم یعنی طارم سفلی در قزوین قرار دارد. «سیردان»، «نیارک»، «ماهین»، «سنگان» و «کلج» مهم‌ترین و زیباترین شهرها و روستاهای طارم سفلی محسوب می‌شوند، به‌ویژه «نیارک» که مجموعه‌ای از خانه‌های شیک ویلایی است.

آبشار «ماهین» یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری در طارم سفلی است. این آبشار در شمال روستای ماهین قرار گرفته و با نام «دربند» نیز شناخته می‌شود. ارتفاع آبشار حدود ۳۰ متر است و از میان صخره‌های عظیم به پایین می‌ریزد. این آبشار از طریق جاده ارتباطی لوشان به «سیردان» و سپس جاده خاکی، ارتباطی روستایی به «شولومه»، «چوبه»، «دیزجین»، «مقانک» و سپس «ماهین» قابل دسترسی است.

برای اقامت در طارم می‌توانید مهمان سخاوت روستاییان باشید یا در اقامتگاه‌های بوم‌گردی شبی را در خانه‌هایی با رنگ و بوی اهالی سر کنید. می‌توانید غذاهای محلی همچون آش ترش و آش دوغ و بلغور هم نوش جان کنید.

آوج سرزمین قله‌ها و دره‌ها

اگر قصد دارید از قزوین به همدان یا کرمانشاه بروید باید از آوج عبور کنید؛ سرزمین کوه و غار. آوج مرتفع‌ترین، سردترین و کوهستانی‌ترین شهرستان قزوین است. این شهرستان مرکز رودهای دائمی، غارهای کهن و جالب‌تر از آن چشمه‌های آب‌گرم و معدنی متعددی است، از این رو آوج یکی از ثروتمندترین و برخوردارترین شهرستان‌های ایران است.

«چشمه علی» در روستای «ارتش‌آباد»، درخت کهنسال روستای «پروان»، آبشار «شاه‌دره»، آبشار روستای «منصور»، کوه بلند «آق‌داغ»، طبیعت روستای «مشانه»، روستاهای دیدنی «کامشکان»، روستای دیدنی «خروز دره»، «اسماعیل‌آباد»، «نیریج»، «شهیدآباد»، «قهوج»، «هرائین»، «قرخ بلاغ»، «امامزاده علاالدین(ع)» و «چنگوره» از مهم‌ترین و زیباترین جاذبه‌های این شهرستان محسوب می‌شوند.

برج‌های دوگانه خرقان

اگر از آوج فاصله گرفتید و بنزین هم داشتید، سری به فاخرترین اثر آجری ایران بزنید. برج‌های دوگانه خرقان دو آرامگاه از دوره سلجوقیان هستند که در یک کیلومتری روستای حصار ارمنی از توابع خرقان غربی و در ۳۲ کیلومتری جاده قزوین-همدان قرار دارند. برج شرقی دارای نقشه هشت‌ضلعی است و بر هر ضلع آن طرح‌های متنوع آجری نقش شده است. تمامی بنا به ضخامت ۶۰ سانتی‌متر با آجرهای ساده به ابعاد ۵×۱۹×۱۹ سانتی‌متر ساخته و سپس روی آن پوششی تزئینی با آجر به ضخامت ۲۱ سانتی‌متر اجرا شده است.

امامزاده‌های دوران سلجوقی و تیموری

اگر از قزوین می‌خواهید به زنجان بروید باید از شهر تاکستان، مرکز تولید انگور و کشمش عبور کنید. موزه مردم‌شناسی و بقعه پیر مربوط به دوره سلجوقی و از جاذبه‌های این شهر است. در ادامه مسیر به سمت زنجان می‌توانید با رفتن به اماکن گردشگری برای ساعاتی سرگرم شوید.

حدود ۱۰ کیلومتر تا یکی از جاذبه‌های گردشگری این مسیر، روستای خورهشت قرار دارد که در سمت راست جاده واقع شده است. در ادامه راه، شهر ضیاء‌آباد قرار دارد. راه اصلی ضیاء‌آباد و خروجی‌اش در سمت چپ جاده قدیم است. این منطقه بناهای تاریخی فراوانی دارد، از جمله امامزاده کمال(ع)، امامزاده عبدالله(ع) و امامزاده ولی(ع).

در ادامه، آزادراه قزوین-زنجان، شما را به روستای «باشگل» می‌رساند که مرکز دامپروری قزوین به شمار می‌آید. فعالیت‌های دامپروران آن هم در نوع خود جذاب است.